انواع شیرآلات یا ولو محصولاتی هستند که برای تنظیم مایعات، گازها و دوغاب استفاده می شوند. با استفاده از شیرآلات صنعتی می توان جریان مایعات یا گازها را کنترل کرد.
این کار را میتوان از طریق لوله ها و سایر گذرگاه ها با باز کردن، بستن یا انسداد بخشی از مسیر یا لوله انجام داد.به عبارت دیگر به منظور تنظیم جریان، قطع و وصل کردن یا منحرف کردن مسیر جریان سیال ها به واسطه باز و بسته کردن یا منحرف کردن مسیر استفاده می کنند.
همه این محصولات دارای مشخصات فنی در جنس بدنه، کاربرد، شکل ظاهری، نوع عملکرد ،سایز، میزان افت فشار، نحوه عبور سیالات و … هستند که برای انتخاب آنها، توجه به این موارد لازم می باشد.همه شیرآلات براساس عملکردی که دارند دارای ویژگی خاص خودشان هستند.
باز و بسته کردن جریان مایعات
تغییر میزان جریان مایعات
کنترل جهت جریال سیال
آزاد کردن جریان آب یا متوقف کردن آن از طریق کنترل فشاردو نوع حرکت در شیرآلات صنعتی مرسوم است شیرهای خطی و چرخشی.در شیرهای خطی مسیر حرکت به صورت عمودی یا افقی می باشد و شیرهای چرخشی مسیر عبور سیال را با چرخش ۹۰ درجه قطع و وصل می نمایند
دو نوع حرکت در شیرآلات صنعتی مرسوم است شیرهای خطی و چرخشی.در شیرهای خطی مسیر حرکت به صورت عمودی یا افقی می باشد و شیرهای چرخشی مسیر عبور سیال را با چرخش ۹۰ درجه قطع و وصل می نمایند.
یک شیر صنعتی از اجزای اصلی همچون بدنه، کلاهک، هندل، مهره هندویل، نشان دهنده موقعیت، مسدودکننده جریان، ساقه، پکینگ، واشر، گلند و فنر تشکیل شده است.
بدنه : بدنه هر شیر که یک محفظه توخالی ست می بایست فشار سیال را تحمل کند و جنس آن عموما فلزی یا پلاستیکی می باشد. فلز های متداول در ساخت بدنه ها عبارتند از برنج، برنز، فولاد، چدن و … می باشد.
کلاهک یا درپوش : کلاهک یک شیر مکمل بدنه آن است که معمولا به صورت فلنجی به بدنه متصل می شود. درواقع بعد از قرار دادن اجزای درونی شیر به منظور نگه داشتن و بستن محفظه از کلاهک یا درپوش استفاده میکنند.
هندل یا اهرم : همانطور که از اسم آن مشخص است وسیله ای است که با آن می توان شیر را باز یا بسته نمود. معمولا در شیرهای معمولی به شکل فرمان یا چرخ می باشد که توسط دست می توان شیر را باز و بسته کرد اما در ساختار شیرهای اتوماتیک توسط یک مکانیزم می توان شیر را از بیرون یا از راه دور باز و بسته نمود.
مهره هندویل : هندویل توسط این مهره به استم سفت می شود و معمولا جنس آن از فولاد می باشد.
نشان دهنده موقعیت : همانطور که از اسم آن مشخص است موقعیت عضو کنترل جریان را از بیرون شیر مشخص میکند.
مسدود کننده جریان : این قسمت از شیر وظیفه قطع و وصل، تنظیم یا انحراف جریان سیال را به عهده دارد که در شیرآلات مختلف دارای شکل متفاوتی می باشد.
ساقه یا استم : این جزء از شیرآلات وظیفه منتقل کردن نیرو را از اپراتور به مسدود کننده جریان برعهده دارد.
پکینگ : وظیفه آب بندی دور استم برعهده پکینگ ها می باشد.
واشر : در شیرهایی که عضوهای آن با اتصال فلنجی به یکدیگر متصل می شوند از واشر بین فلنج ها استفاده میکنند.
گلند : برای فشرده سازی پکینگ ها از گلند استفاده میکنند.
فنر : بسیاری از شیرها دارای فنر می باشند که برای مثال در شیرهای توپی، فنر منجر به افزایش کارایی مکانیزم آب بندی می شود.
براساس عملکرد و وظیفه ای که دارند انواع بسیار گوناگونی دارند. که در ادامه به انواع شیرها می پردازیم.
شیرهای صنعتی با کارایی خاص : این نوع از شیرها خود به چند دسته شناوری، چندراهه، دروازه ای، foot blind و line blind
یک طرفه : این نوع از شیرها به دو دسته یک طرفه لولایی و یک طرفه پیستونی تقسیم بندی می شوند.
اطمینان : شیرهای اطمینان خود به دو دسته شیرهای دمایی و فشاری تقسیم بندی می شوند.
تنظیم جریان : می توان به شیر های کروی ،سوزنی ، پروانه ای ، سوزنی کروی …اشاره کرد
قطع و وصل : دسته های نام برده برای شیرهای تنظیم جریان جزو دسته بندی شیرهای قطع و وصلی نیز می باشند.
شیرهای قطع و وصل : این نوع از شیرآلات صنعتی شامل شیرهای توپی، پلاگ ولو، پروانه ای و کشویی می شوند.
تنظیم کننده : این نوع از شیرآلات صنعتی شامل سرهای سوزنی، پروانه ای وneedle valve می شوند.
ایمنی : شیرهای psv و vacuum breaker جزو دسته بندی شیرهای ایمنی می باشند.
خودعملگر : شیرهای یک طرفه جزو شیرهای خودعملگر می باشد.