شیر کشویی یا شیر دروازه‌ای (Gate Valve)
یکی از انواع شیرهای صنعتی است که برای قطع و وصل جریان سیالات (مایعات یا گازها) در خطوط لوله استفاده می‌شود. این نوع شیر به دلیل طراحی ساده و کارایی بالا، در بسیاری از صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه به بررسی ویژگی‌ها، کاربردها، مزایا و معایب شیر کشویی می‌پردازیم.
انواع شیر کشویی
ویژگی‌های شیر کشویی
ساختار و طراحی:
بدنه: بدنه شیر کشویی معمولاً از جنس فلزاتی مانند فولاد، چدن، برنج یا استیل ساخته می‌شود تا در برابر فشار و دماهای بالا مقاومت کند.
ساقه (Stem): ساقه شیر به دیسک یا گیت (Gate) متصل است و با چرخاندن دسته (Handle) یا استفاده از محرک (Actuator) حرکت می‌کند.
دیسک یا گیت (Gate): گیت به صورت عمودی حرکت می‌کند و مسیر جریان را باز یا بسته می‌کند.
صندلی (Seat): گیت بر روی صندلی قرار می‌گیرد و با آن تماس مستقیم دارد. این تماس باعث مسدود شدن یا عبور جریان می‌شو
نحوه عملکرد:
با چرخاندن دسته یا استفاده از محرک، گیت به سمت بالا یا پایین حرکت می‌کند.در حالت باز، گیت به صورت کامل از مسیر جریان خارج می‌شود و سیال به طور کامل می‌تواند عبور کند.در حالت بسته، گیت به صورت کامل بر روی صندلی قرار می‌گیرد و جریان سیال متوقف می‌شود.
کنترل جریان:
شیرهای کشویی برای قطع و وصل جریان استفاده می‌شوند و برای تنظیم دقیق جریان مناسب نیستند.
در حالت باز، مقاومت بسیار کمی در مسیر جریان ایجاد می‌کنند و افت فشار ناچیزی دارند.
نحوه عملکرد
با چرخاندن دسته یا استفاده از محرک، گیت به سمت بالا یا پایین حرکت می‌کند.در حالت باز، گیت به صورت کامل از مسیر جریان خارج می‌شود و سیال به طور کامل می‌تواند عبور کند.در حالت بسته، گیت به صورت کامل بر روی صندلی قرار می‌گیرد و جریان سیال متوقف می‌شود.
کنترل جریان: شیرهای کشویی برای قطع و وصل جریان استفاده می‌شوند و برای تنظیم دقیق جریان مناسب نیستند.در حالت باز، مقاومت بسیار کمی در مسیر جریان ایجاد می‌کنند و افت فشار ناچیزی دارند.
کاربردهای شیر کشویی
صنعت نفت و گاز:
در خطوط انتقال و توزیع نفت و گاز برای قطع و وصل جریان سیالات.
صنایع شیمیایی:
در فرآیندهای شیمیایی برای قطع و وصل جریان مواد شیمیایی.
سیستم‌های آب و فاضلاب:
در سیستم‌های تصفیه آب و فاضلاب برای قطع و وصل جریان آب.
صنایع برق و نیروگاه‌ها:
در سیستم‌های خنک‌کننده و تولید برق برای کنترل جریان سیالات.
مزایا و معایب شیر کشویی
طراحی ساده و ساختار مستحکم.
مقاومت کم در حالت باز و افت فشار ناچیز.
مناسب برای قطع و وصل جریان در خطوط لوله با قطرهای بزرگ.
زمان بیشتری برای باز و بسته کردن نیاز دارد.
مناسب برای تنظیم دقیق جریان نیست.
در صورت استفاده نادرست ممکن است به گیت و صندلی آسیب برسد.
شیرهای کشویی به دلیل ساختار ساده و عملکرد موثر، در بسیاری از کاربردهای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند و یکی از اجزای مهم سیستم‌های لولهکشی و انتقال سیالات به شمار میروند.
